Dit praatcafé werd georganiseerd in teken van de Week van de Geestelijke Gezondheid en wat vrijwilligerswerk doet met het mentale welbevinden. Vrijwilligerswerk biedt zingeving, verbinding en groei. Het doet mensen zich nuttig, gewaardeerd en verbonden voelen, en draagt duidelijk bij aan hun mentaal welzijn.
De sleutel ligt in balans, open communicatie en echte waardering, precies de elementen die dit praatcafé zichtbaar maakte.
Algemene beleving vrijwilligerswerk
Vrijwilligers gaven aan dat hun motivatie vooral voortkomt uit de behoefte om nuttig te zijn, sociaal contact te hebben en iets te betekenen voor anderen.
Voor sommigen is vrijwilligerswerk een manier om structuur aan hun dagen te geven of om hun creativiteit en talenten te delen met anderen.
Het gevoel van “compagnie hebben” en “iets goed doen voor de gemeenschap” blijkt een sterke drijfveer.
“Ik kan iets doen met wat ik goed ken en graag doe.”
“Vrijwilligerswerk geeft mijn dagen opnieuw ritme en betekenis.”
Effect op het mentale welzijn
Bijna iedereen benoemde een positief effect op het mentale welzijn. Vrijwilligerswerk geeft energie, voldoening en een gevoel van meerwaarde.
Sommigen voelen zich na een activiteit wel fysiek moe, maar tegelijk mentaal opgewekt en voldaan.
Het contact met andere mensen en het ontdekken van nieuwe werelden werkt verrijkend en inspirerend.
“Je komt binnen in een wereld die de jouwe niet is, en dat is zo verrijkend.”
“Soms moe, maar altijd met een goed gevoel naar huis.”
Uitdagingen en balans
Een belangrijk aandachtspunt dat naar voren kwam, is het afbakenen van grenzen.
Vrijwilligers gaven aan dat het belangrijk is om niet op alles “ja” te zeggen en om zelf de regie te behouden over hun engagement.
Binnen de meeste organisaties is er ruimte om gevoelens of noden te bespreken: via een aanspreekpunt, overlegmomenten, of informele communicatie zoals WhatsApp-groepen of een ideeënbus.
Er heerst over het algemeen een sfeer van openheid en onderlinge steun.
“Je kan niet eindeloos ja zeggen. Je moet meester blijven van jezelf.”
“Er is overleg en je mag altijd iets aangeven.”
Waardering en erkenning
Vrijwilligers voelen zich in het algemeen sterk gewaardeerd.
Erkenning komt vaak in kleine, oprechte vormen: een bedanking van anderstaligen of bezoekers, een tekening, of gewoon iemand die vraagt waar je bent als je er niet bij kunt zijn.
Daarnaast zorgen veel organisaties ook voor formele momenten van waardering, zoals een vrijwilligersontbijt, een stadswandeling of een aperitiefmoment.
Deze blijken erg belangrijk voor het gevoel van verbondenheid.
“Je voelt waardering als mensen tijd nemen om met je te praten.”
“De kleine dingen, zoals een bedanking of een tekening, maken echt het verschil.”
Reflectie en afsluiter
Vrijwilligers gaven aan dat ze door hun engagement veel over zichzelf geleerd hebben.
Ze noemden onder meer: leren luisteren, geduldiger worden, en meer zelfvertrouwen ontwikkelen.
Als advies aan anderen: kies iets dat echt bij je past en geef jezelf de tijd om erin te groeien.
Vrijwilligerswerk wordt gezien als een manier om zin te geven aan het leven na de loopbaan en om sociaal actief te blijven.
“Als je iets vindt dat echt je ding is, ga ervoor.”
“Vrijwilligerswerk is de ideale manier om niet in een zwart gat te vallen na je pensioen.”
Tot slot gaven vrijwilligers mee dat organisaties vooral beschikbaar en aanspreekbaar moeten blijven.
Een eenvoudige houding van ‘altijd klaarstaan om te helpen’ maakt al een groot verschil in hun welzijn.